Niet echt jazz, maar wel heel leuk om hier te vermelden: Tor-vrijwilliger Marijn Ouwehand tekende voor de compositie die vanaf nu om kwart-over-ieder uur door het carillon in de Grote Kerk op de Oude Markt in Enschede wordt gespeeld.
Normaal gesproken worden alle liedjes die een automatisch speelwerk laat horen door de stadsbeiaardier bewerkt of bedacht. In Enschede gaat dat ook zo, maar met een kleine variatie. Onze stadsbeiaardier vraagt elk jaar in september/oktober via de lokale media en haar eigen social media kanalen aan mensen die in Enschede wonen, werken of studeren om voor de kwart-over plek op de speeltrommel een eigen compositie in te leveren. Als daar iets moois tussen zit, wordt die op de kwart-over positie op de speeltrommel gezet. Dit jaar kwam de inzending van Marijn Ouwehand als beste uit de bus.
“Het gaat in het leven om balans,” licht Marijn de titel van zijn compositie toe, ”balans tussen het goede en het kwade, het lieve en het venijnige, de hoop en het verdriet. Het hoort bij het leven en bij de geschiedenis van Enschede.” Dat heeft hij goed verklankt: zijn inzending viel op bij de jury doordat hij direct met een gewaagde dissonant begint en een aantal interessante wendingen laat horen. Het stuk heeft een onvoltooid einde. Het leven gaat immers door.
Marijn Ouwehand is geboren in Enschede en is daar nu gemeenteraadslid. Daarnaast is hij componist, arrangeur, dirigent en vocalist. Hij is afgestudeerd als Jazzvocalist aan het Conservatorium in Amsterdam.
Versteken van de speeltrommel
Het Enschedese automatisch speelwerk is gemaakt door klokkengieterij Van Bergen uit Heiligerlee (1862-1980) en in 1951 geplaatst in de toren van de Grote Kerk op de Oude Markt van Enschede. Sommigen denken dat de stadsbeiaardier elk kwartier naar boven klimt om een kort melodietje te spelen. Gelukkig is dat niet nodig. Bijna alle carillons in de ‘lage landen’ hebben naast een handspel ook een automatisch spel. Al in de 16de eeuw werd daarvoor een speeltrommel ontworpen: een grote cilinder van ongeveer anderhalve meter doorsnee met rondom verticale sporen met gaten erin. Aan de buitenkant van deze trommel wordt voor iedere muzieknoot een metalen pin (noot) door het juiste gat gestoken die daarna aan de binnenkant van de trommel wordt vastgeschroefd. Dit heet ‘versteken’.
Zo zijn er hoog in toren van de Grote Kerk van Enschede op 19 november weer vier nieuwe melodieën noot voor noot op de speeltrommel gezet. Die zullen we een jaar lang horen tot de volgende versteekbeurt in 2023. Stadsbeiaardier Esther Schopman: “Daarom kies ik nooit bekende muziek voor het automatisch spel, daar zou je op een gegeven moment genoeg van kunnen krijgen. Met onbekende liedjes gebeurt dat niet zo snel.”
